Ο διάλογος Κρατύλος έχει ως θέμα του την προέλευση, την λειτουργία και την αναφορικότητα της γλώσσας στην πραγματικότητα, την οποίαν χαρακτηρίζει γενικά ως “δήλωση”, δηλαδή “φανέρωση”. Στο πλαίσιο αυτό ο Πλάτων διακρίνει δύο ειδών δηλώσεις: την μίμηση και την ονομασία. Η μίμηση φανερώνει το δηλούμενο με την ίδια την μορφή της, καθώς ο μιμούμενος ομοίωνει στοιχεία της όψης του με την εξωτερική μορφή του δηλουμένου, (αντίθετα η ονομασία δηλώνει την ουσία των πραγμάτων και είναι σαν να μιμείται την εσωτερική τους, μη-αισθητή μορφή). Παρόμοιος ορισμός της μίμησης ως ομοίωσης με αισθητά μέσα με το αντικείμενο που μιμούμαστε, δίδεται και στο Γ΄ της Πολιτείας. Στο Ι' της Πολιτείας οι ποιητές και όλοι όσοι δηλώνουν παραστατικά τα πράγματα ονομάζονται μιμητές. Η δηλωτική λειτουργία τους εξηγείται μέσω της αναλογίας με την λειτουργία ενός καθρέφτη: πρόκειται για παθητική αντανάκλαση εξωτερικών όψεων των πραγμάτων που δεν απαιτεί καμία αληθή γνώση για αυτά. Οι μιμήσεις των ποιητών, των ζωγράφων κλπ. κατατάσσονται οντολογικά στην “τρίτη θέση από την αλήθεια” κατά τον Πλάτωνα ως μιμήσεις μιμήσεων, αφού και τα ίδια τα αισθητά θεωρούνται μιμήσεις των ιδεών. Από πλευράς φιλοσοφίας της τέχνης έχουμε εδώ, αν και με αρνητικό πρόσημο, έναν πρώτο αναλυτικό διαχωρισμό της παράστασης από το εκάστοτε πρότυπο, Αυτό αποτελεί μια εννοιολογική διάκριση, ιστορικά σημαντική για τον οντολογικό προσδιορισμό της ποίησης και του ωραίου.

2014-10-27 1239